БУЛГАН АЙМГИЙН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН САЛБАРЫН

 “ХҮНИЙ НӨӨЦИЙГ 2017-2020 ОНД ХӨГЖҮҮЛЭХ  БОДЛОГО”

Нэг. Нийтлэг үндэслэл

1.1.Ерөнхий мэдээлэл

2017 оны байдлаар аймгийн хэмжээнд улсын болон хувийн хэвшлийн 54 байгууллагад нийт 754 төрийн албан хаагч ажиллаж эмнэлгийн анхан шатны болон нарийн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээг үзүүлж байна.  

Удирдах  ажилтан-20,  Нийгмийн эрүүл мэндийн мэргэжилтэн-20,  их эмч-103, эм зүйч-13, эм найруулагч-35, сувилагч-194, эх баригч-27, багийн эмч-47, бусад бага эмч-46,  лаборант – 20, техникч - 3, бусад дээд мэргэжилтэн-12, бусад ажилтан-214 ажиллаж байна.

Насны бүтцийн хувьд  20-29 насныхан 23.7 хувь, 30-39 насныхан 20.3 хувь, 40-49 насныхан 34.6 хувь, 50-54 насныхан 16.2 хувь, 55-аас дээш насныхан 5.2 хувийг эзэлж байна. Хүйсийн хувьд нийт ажилтнуудын 82 хувь нь эмэгтэйчүүд, 18 хувь нь эрэгтэйчүүд байна.

1.2.Хүний нөөцийн хангалт, чадавх буюу эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн мэргэшсэн байдал

Сүүлийн  5 жилд их эмчийн тоо тасралтгүй өсч байгаа боловч аймгийн хүн амын өсөлттэй холбоотойгоор 2016 оны байдлаар 10000 хүн амд ногдох их эмчийн тоо 19.4 байгаа нь улсын дунджаас 13.2-оор, аймгуудын дунджаас 4.2-оор доогуур, 10000 хүн амд ногдох  сувилагчийн тоо 31.7 байгаа нь  улс дундажтай харьцуулахад 4.6-аар доогуур үзүүлэлттэй  байна.

Эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж буй төрийн албан хаагчдын 53.4 хувь нь анхан шатны, 31.0 хувь нь аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгт, 15.6 хувь нь хувийн хэвшлийн Эрүүл мэндийн байгууллагад ажиллаж байна.

Эрүүл мэндийн байгууллагууд нь үйл ажиллагаандаа “Нэгдсэн эмнэлгийн бүтэц, үйл ажиллагааны стандарт MNS 5095:2013”, “Сум тосгоны Эрүүл мэндийн төвийн бүтэц, үйл ажиллагааны стандарт MNS 5081:2013”, “Өрхийн Эрүүл мэндийн төвийн бүтэц, үйл ажиллагааны стандарт MNS 5292:2011”-ийг баримтлан ажиллаж байгаа хэдий ч төсөв, санхүүгийн хүрэлцээ, Сангийн яамнаас батлагдсан орон тооны дээд хязгаараас хамааран хүний нөөцийн стандартын хангалт 46.7-62.5% байна.

Сүүлийн  4 жилийн байдлаар  нийт 114  эмнэлгийн мэргэжилтэн төгсөлтийн дараах сургалтанд хамрагдсанаас 83.4 хувь нь төрийн сангийн зардлаар 17 хувь нь байгууллагын болон хувийн зардлаар суралцсан байна.

Хүний нөөцийн судалгаагаар хөдөө орон нутагт, ялангуяа Сум дундын эмнэлгүүдэд эх барих эмэгтэйчүүд, мэс засал,  хүүхдийн эмч, шүдний эмч,  аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгт эм зүйч, нүдний эмч, эмгэг судлалын эмч, нярайн эмч, гэмтлийн эмчийг үндсэн мэргэшлээр  сургах, дуран, зүрх судас, сэтгэл засал, сүрьеэ, арьс харшил, сэргээн засалт, ДОХ, БЗДХӨ-ний чиглэлээр төрөлжсөн нарийн мэргэжлийн их эмч, сувилагч нарыг бэлтгэх  шаардлагатай байна.

          Эмнэлгийн мэргэжилтнүүд сүүлийн жилүүдэд мэдлэг, ур чадвараа нэмэгдүүлэхэд онцгой анхааран, тасралтгүй хөгжиж эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн дунд мэргэжлийн зэрэгтэй эмнэлгийн мэргэжилтний хувь нэмэгдэж 2016 оны байдлаар нийт эмч мэргэжилтний дунд мэргэжлийн зэрэгтэй эмч, мэргэжилтнүүдийн эзлэх хувь 24.3%-д хүрсэн. 

            1.3. Эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн нийгмийн баталгаа, цалин хөлс, урамшуулал:

2011 онд шинэчлэгдэн найруулагдсан “Эрүүл мэндийн тухай” хуулиар эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний Нийгмийн баталгааг хангах, тогтвор суурьшилтай ажиллуулах чиглэлээр “Эрүүл мэндийн тухай хууль”-ийн 29 дүгээр зүйлийн 29.5 дахь заалтаар хөдөө орон нутагт тогтвор суурьшилтай ажиллаж буй эмнэлгийн мэргэжилтнүүдэд 6 сарын цалинтай тэнцэх тэтгэмж, өндөр насны тэтгэвэрт гарч буй төрийн албан хаагчдад 29.2 дахь заалтаар тэтгэврийн тэтгэмж олгож эхэлсэн.

Сүүлийн 5 жилийн байдлаар 393 төрийн албан хаагчдад 1.486.6 мянган төгрөгний 6 сарын цалинтай тэнцэх мөнгөн тэтгэмж, 130 төрийн албан хаагчдад 1.776.8 мянган төгрөгний тэтгвэрийн тэтгэмж олгоод байна.

Эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж буй төрийн албан хаагчдад Засгийн газрын 1995 оны 96, 2001 оны 90, 2010 оны 108, 2012 оны 150, 151 дүгээр тогтоолуудаар нэмэгдэл мөнгөн урамшуулал  олгож байна.

Мөн эмнэлгийн мэргэжилтнүүд 3 сараас дээш хугацаагаар мэргэжил, ур чадвараа сайжруулах сургалтанд хамрагдах тохиолдолд ажиллаж буй байгууллага нь тухайн жилийн төсөв, санхүүжилтэнд багтаан албан тушаалын үндсэн цалингийн 60-100 хүртлэх хувийг олгож байна.

Эрүүл мэндийн салбарт ажиллагсдын дундаж цалин 434630-824886 төгрөг бөгөөд шинээр төгсөж ирсэн сувилагч, бага эмчийн сарын цалин 466285-518516 төгрөг, их эмч 558559 төгрөг, 20-с дээш жил ажилласан сувилагч, бага эмч 526643-587927 төгрөг, их эмч 742153 төгрөг байна.

 Аймгийн  Эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж байгаа нийт төрийн албан хаагчдын 6,1% нь амьдралын баталгаажих доод түвшингээс доогуур орлоготой, 80% нь дунд түвшинд амьдарч байгаа бөгөөд 75% нь 2-5, 0,4% нь 6-9 ам бүлтэй, 0,3% нь ганц бие, 0,9% нь өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд байна.

Нийт албан хаагчдын 72.4% хувийн хашаа байшинтай, 1,0% нь хувийн орон сууцтай, 11,4% нь гэрт, 0,2% нь түрээсийн байранд, 0,2% нь амьдрах орон сууцгүй  байна.

Эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж буй эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүд ажил үүргээ гүйцэтгэх явцдаа хурц ирмэгтэй, үзүүртэй багаж хэрэгсэлд зүсэгдэх, халдвартай биологийн шингэнтэй харьцсанаар цусаар дамжих халдварт өртөх өндөр эрсдэлтэй байдаг.

2016 оны байдлаар нийт төрийн албан хаагчдын 42% нь цусны даралт ихдэх болон зүрх судасны өвчтэй, 115 төрийн албан хаагч В, С вирусээр өвчилсөн байна.

Төрийн албан хаагчдын нийгмийн баталгааг хангах, ажлын байранд тогтвор суурьшилтай ажиллуулахад орон сууцны хөнгөлөлттэй зээлд хамруулах, хөдөө орон нутагт шинээр ажиллаж буй эмч нарыг орон байраар хангах, ажиллах  орчин нөхцлийг  сайжруулан, ажлын байрны эрсдлээс хамгаалж, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг дээшлүүлэх  зэрэг асуудал тулгамдаж байна.

        1.4.  Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүй:

            Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйг мөрдүүлж, үйлчлүүлэгчийн эрх ашгийг хамгаалах, улмаар хүн амд үзүүлж буй эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанарыг сайжруулах зорилго бүхий “Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйн салбар хороо”-ны бүрэлдэхүүнийг шинэчлэн,  ажиллаж байна.

            Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний талаар иргэдээс авсан сэтгэл ханамжийн судалгааны дүнгээр иргэдийн 60-65% нь эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний харьцаа хандлага, ёс зүйг сайжруулах шаардлагатай гэж хариулсан байна.

            Эмнэлгийн  мэргэжилтний ёс зүйг дээшлүүлэх, хариуцлагын тогтолцоог сайжруулах чиглэлээр олон талт арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж байгаа боловч “Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүй” нь эрүүл мэндийн салбарын тулгамдсан асуудал хэвээр байна.

ХОЁР.  АЙМГИЙН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН САЛБАРЫН ХҮНИЙ НӨӨЦИЙГ

2017-2020 ОНД ХӨГЖҮҮЛЭХ БОДЛОГО:

            2.1. ЗОРИЛГО:

            Эрүүл мэндийн байгууллагуудыг бүтэц, үйл ажиллагааны стандартад дүйцүүлсэн мэргэшлийн өндөр чадвар бүхий мэргэжлийн боловсон хүчнээр хангаж, чадварлаг эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний залгамж халааг бэлтгэх, тэдний нийгмийн баталгааг хангахад дэмжлэг үзүүлэн, орон нутагт тогтвор суурьшилтай ажиллуулах орчинг бүрдүүлэхэд оршино.

            2.2. ЗОРИЛТУУД:

Зорилт 1

            Эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийг тасралтгүй сургалтанд хамруулах нөхцлийг бүрдүүлэн, мэргэжлийн мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэн, мэргэжлийн зэрэгтэй эмнэлгийн мэргэжилтний эзлэх хувийг 40%-д хүргэнэ.

Зорилт 2

            Эрүүл мэндийн байгууллагуудад стандартаар байвал зохих эмнэлгийн мэргэжилтний хангалтыг 90%-д хүргэнэ.

Зорилт 3

            Төрийн албан хаагчдыг орон нутагт тогтвор суурьшилтай ажиллахад боломжит нөхцлийг бүрдүүлэн дэмжиж, ажлын байрны болон амьдрах таатай орчныг бий болгоно.

Зорилт 4

            Эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж буй төрийн албан хаагчдын хариуцлага, ёс зүй, харилцаа хандлагыг эрс шинэчлэх талаар шинэлэг арга барилуудыг нэвтрүүлнэ.

            2.2.1. Бодлогын зорилтыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны үндсэн чиглэл:  

1-р зорилтын хүрээнд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны үндсэн  чиглэл:

-         “Эмнэлгийн мэргэжилтний хөгжлийн зураглал”-ийг боловсруулан хэрэгжүүлэх;

-        Нарийн мэргэжлийн өндөр ур чадвар бүхий эмч нарын залгамж халааг бэлтгэх;

-        Японы хамтын ажиллагааны “Жайка” байгууллагаас хэрэгжүүлж буй “Анхан ба хоёр дахь шатны эмнэлгийн мэргэжилтний төгсөлтийн дараах сургалтыг сайжруулах төсөл”-ийг хэрэгжүүлж, Эмнэлзүйн сургагч багш нарыг бэлтэх; 

-        Эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийг орон нутгийн санхүүжилтээр мэргэжил олгох болон мэргэжил дээшлүүлэх сургалтанд хамруулах;

-        Төгсөлтийн дараах давтан сургалтанд хамрагдсан эмнэлгийн мэргэжилтнүүд орон нутагтаа тогтвор суурьшилтай ажиллах нөхцлийг бүрдүүлэн, орон нутгийн удирдах шатны байгууллагуудтай хамтран ажиллах;

-        Төсөл, хөтөлбөр олон улсын байгууллагуудтай хамтран орон нутагт хэрэгцээ шаардлагатай мэргэжлээр эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийг богино хугацааны болон нэмэлт ур чадвар олгох сургалтуудад тасралтгүй суралцуулах;

-        Эрүүл мэндийн байгууллагуудын удирдах ажилтнуудын хууль эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх;

-        Эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийг хэлний мэдлэгээ сайжруулах, гадаадын улс орнуудад мэргэшүүлэх, мэргэжил дээшлүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх;

-        Хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагуудад ажиллаж буй эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийг мэргэжил дээшлүүлэх давтан сургалтанд үе шаттай хамруулах;

2-р зорилтын хүрээнд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны үндсэн  чиглэл:

-        Дутагдалтай байгаа эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн судалгааг жил бүр  шинэчлэн гаргаж холбогдох байгууллагуудад хүргүүлэх;

-        Эрүүл мэндийн байгууллагуудыг дутагдалтай байгаа эмнэлгийн мэргэжилтнээр хангахад орон нутгийн удирдлагуудын оролцоог нэмэгдүүлэн, тогтвор суурьшилтай ажиллахад дэмжлэг үзүүлэх;

-        Эрүүл мэндийн байгууллагуудын дарга, эрхлэгч нарын ажлын байрны сул орон тоо гарсан тохиолдолд холбогдох хууль журмын дагуу нээлттэй зарлаж, сонгон шалгаруулалтыг зохион байгуулах;

3-р зорилтын хүрээнд:

-       Эрүүл мэндийн салбарт ажиллагсдын ажиллах болон амьдрах таатай орчинг  бүрдүүлэх;

-       Эрүүл мэндийн салбарын төрийн албан хаагчдын эрүүл мэндийг дэмжих, хамгаалах;

-       Төрийн албан хаагчдыг тогтвор суурьшилтай ажиллах нөхцөл боломжийг бүрдүүлэн, урамшууллын багц нэвтрүүлэх;  

4-р зорилтын хүрээнд:

-        Эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн ёс зүйн алдаа зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, харьцаа хандлагыг сайжруулах  чиглэлээр сургалтанд хамруулах;

-        Эрүүл мэндийн газар нь иргэдээс “Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйн салбар хороо”-нд ирүүлсэн өргөдөл гомдолд дүн шинжилгээ хийх;  

-        Эрүүл мэндийн байгууллагын дарга, эрхлэгч нарын ажлын байрны тодорхойлолт, төрийн албан хаагчийн үр дүнгийн гэрээг дүгнэх шалгуур үзүүлэлтэнд “Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйн хэм хэмжээний дүрэм”-ийн хэрэгжилтийг эрчимжүүлэх заалт оруулж, жилийн эцсийн үнэлгээнд тооцох;

  2.3. БОДЛОГЫН ХЭРЭГЖИЛТИЙГ ҮНЭЛЭХ ШАЛГУУР ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД:

            Хяналт шинжилгээ үнэлгээнд энэхүү бодлогод тусгасан шалгуур үзүүлэлтүүдээс гадна хүний нөөцийг хөгжүүлэх  бодлого, стратеги, хөтөлбөрийн үнэлгээнд ашиглагддаг бусад шалгуур үзүүлэлтүүдийг ашиглах боломжтой.

3.1. Бодлогыг 2017-2020 онд хэрэгжүүлнэ.

3.2. Бодлогыг дараах эх үүсвэрээс санхүүжүүлнэ.

3.2.1.Улсын төсөв

3.2.2.Орон нутгийн төсөв

3.2.3.Төсөл, хөтөлбөр,гадны орны зээл тусламжийн санхүүжилт

3.2.4.Төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдийн хандив, тусламж

3.2.5.Хууль тогтоомжоор хориглоогүй бусад эх үүсвэр 

4.1. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын Нийгмийн бодлогын хэлтэс, аймгийн Эрүүл мэндийн газар хамтран зохион байгуулна.

           4.2 Аймгийн Эрүүл мэндийн салбарын хүний нөөцийг 2017-2020 онд хөгжүүлэх бодлого, үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний хэрэгжилт, үр дүнг тооцох, зохицуулалт  болон дараагийн шатны төлөвлөлтийг хийх зорилгоор дунд хугацааны хяналт үнэлгээг 2 жил тутамд зохион байгуулна.

           4.3  Бодлогын хэрэгжилтэнд хийх төгсгөлийн хяналт  үнэлгээг Эрүүл мэндийн газар хариуцан аймгийн Засаг даргын тамгын газрын Нийгмийн бодлогын хэлтэстэй хамтран гүйцэтгэж, аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Тэргүүлэгчдийн Хуралд тайлагнана.

-oOo-

ТАВ. ЭМНЭЛГИЙН МЭРГЭЖИЛТНИЙ 2020 ОН ХҮРТЭЛХ ТӨЛӨВЛӨЛТ

5.1. Өрх сумын их эмч бэлтгэх төлөвлөгөө:

5.2 Үндсэн нарийн мэргэжлийн эмч бэлтгэх төлөвлөгөө:

5.3 Төрөлжсөн нарийн мэргэжил эзэмшүүлэх төлөвлөгөө

5.4 Сувилагч бэлтгэх төлөвлөгөө:

5.5 Эх баригч бэлтгэх төлөвлөгөө

- оОо -